Yeni tip koronavirüsün yol açtığı küresel ölçekteki salgına karşı mücadele verdiğimiz bu günlerde, virüsler ve onlardan korunma yolları konusunda bilgi sahibi olmamız, çok büyük önem taşıyor. Bu yazımızda, koronavirüsten ve benzer şekilde bulaşan grip ve nezle virüslerinden, kendinizi ve çevrenizdekileri korumak için yapmanız gerekenleri derledik. Virüsler ve bulaşma yolları büyük çeşitlilik sahibi olduğundan, daha farklı önlemler almayı gerektiren virüsleri başka yazılarımıza konu edeceğiz.
Virüsler dünyamızın bir gerçeği ve hepimizi yakından ilgilendiriyorlar. Yalnızca bizim hücrelerimizden değil, bakterilerden bile çok daha küçük boyutta olan bu şeyler (canlı olup olmadıkları tartışmalı bir mesele) aslında her yerde. Havada, suda, toprakta, vücudunuzda… Tüm virüs türleri insanlarda sağlık problemlerine yol açmaz. Bazı türleri, bağışıklık sistemi zayıf veya özellikle zayıflatılmış (bazı hastalıkların tedavisi için) olmayan kişilerde, hafif belirtilerle kısa sürede atlatılan enfeksiyonlara yol açar. Ancak bazı türleri, aktif bir tedavi uygulanmadığı takdirde ciddi zararlara ve hatta ölüme yol açabilirler. HIV gibi belirli virüs türleri ise, bir kez bulaştıktan sonra asla vücuttan atılamaz.
Virüslerin Yol Açtığı Hastalıklardan Bazıları
- Soğuk algınlığı
- Grip
- Suçiçeği
- Kızamık
- Genital uçuk
- AIDS
- Ebola
Virüslerden Kendinizi ve Çevrenizdekileri Nasıl Korursunuz?
Adım 1: Nasıl Yayıldığını Bilin
Farklı virüs türleri, farklı yayılım şekillerine sahiptirler. Bazı virüsler havadan yayılırken, bazıları yalnızca kan transferi veya cinsel ilişki yoluyla bulaşır. Bu sebeple, insanları etkileyen virüs türleri konusunda bilgi edinmek, virüslerle mücadelenin çok önemli ilk adımıdır. (Unutmayın, insanları etkilemeyen bir virüs türü, zamanla insanlara bulaşabilecek özellik kazanabilir. Güncel gelişmeleri takip edin.) Özellikle şimdi olduğu gibi bir salgın dönemi yaşanırken, salgına yol açan virüs hakkında mutlaka detaylı bilgi sahibi olmalı, adımlarınızı bu bilgilere dayalı olarak planlamalısınız.
Gribe ve soğuk algınlığına yol açan virüsler ve koronavirüs, temasla ve havaya saçılan damlacıklar aracılığıyla kişiden kişiye aktarılırlar. Bir yüzeye dokunduktan (veya birisiyle el sıkıştıktan) sonra elinizi ağzınıza, gözünüze veya burnunuza dokunursanız, yüzeyden (veya bir başkasından) aldığınız virüslerin vücudunuza girmesine neden olabilirsiniz. Hastalığı taşıyan bir kişiyle yakın bir mesafede bulunmak, bu kişinin öksürürken, hapşırırken ve hatta konuşurken havaya saçtığı virüs taşıyan damlacıkların, virüsü vücudunuza aktarmasına yol açabilir.
Adım 2: Yakın Temastan Kaçının
Koronavirüs gibi havaya saçılan damlacıklar aracılığıyla bulaşan virüslerden korunmak için sosyal mesafeye dikkat etmelisiniz. Salgın dönemlerinde, başka insanlarla yakın mesafede bulunmamaya ve kalabalık ortamlardan uzak durmaya özen gösterin. Temas yoluyla bulaşmanın önüne geçmek için, salgın dönemlerinde el sıkışmaktan kaçının. Yakın mesafeden konuşmayın. Toplantıları ve toplu görüşmeleri mümkün olduğunca internet ortamında gerçekleştirin. Arkadaşlarınız ve yakınlarınızla iletişiminizi mümkün olduğunca telefon ve internet aracılığıyla gerçekleştirin.
Adım 3: Ellerinizi Sık Sık Temizleyin
Virüsler, temas yoluyla elinize geçebilir. Eğer ellerinizi temizlemeden önce ağzınıza, burnunuza veya gözünüze dokunursanız, hastalığa yakalanabilirsiniz. Bu tür bulaşmalardan kaçınmak için, ellerinizi sık sık sabunlu suyla, 20 saniye boyunca, köpürterek yıkayın. Elinizi temizlemeden, yüzünüze dokunmayın. Yanınızda el dezenfektanı taşıyın ve dışarıdayken sık sık ellerinizi dezenfekte edin.
Adım 4: Maske Takın
Unutmayın, salgınları yenmenin en etkili yolu, toplum olarak hareket etmek, hem kendimizi hem de başkalarını düşünerek adım atmaktır. Maske takmak, hasta değilsek bizi, hastaysak başkalarını korur. Yapılan araştırmalara göre, hastalığı taşıyan ve taşımayan herkesin maske takması durumunda, bulaşıcılık minimum düzeye inmektedir. Aynı evde yaşadığınız kişilerle baş başa olmadığınız tüm durumlarda, mutlaka maske takın. Yalnızca maske takmak değil, maskeyi doğru takmak da önemlidir. Maskeniz her zaman, ağzınızı ve burnunuzu tamamen kapatacak şekilde durmalıdır.
Adım 5: Hapşırırken ve Öksürürken Ağzınızı ve Burnunuzu Örtün
Virüs taşıyan damlacıkların havaya en çok miktarda saçılmasını sağlayan olaylar, hapşırık ve öksürüklerdir. Çevrenizdeki insanları korumak için, hapşırırken veya öksürürken mutlaka ağzınızı ve burnunuzu bir peçeteyle veya dirseğinizin iç kısmıyla kapatın.
Adım 6: Sık Sık Temizleyin
Masa, telefon, kapı kolu gibi sıklıkla dokunulan yüzeyleri her gün temizleyin ve dezenfekte edin. Bu adım, çok kişinin kullandığı mekanlarda daha da büyük önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Antibakteriyel Sabun Kullanmalı Mıyım?
Virüsler bakteri değildirler. Virüslerden korunmak için ellerinizi normal sabunla ve suyla, iyice köpürterek, 20 saniye boyunca yıkayın. Dışarıdayken ellerinizi el dezenfektanlarıyla sık sık temizlemeye çalışın.
Maske Takmak Hastalıktan Korur mu?
Hem hasta kişilerin hem de hasta olmayanların maske takması, virüsün bulaşıcılığını önemli ölçüde azaltmaktadır. Bu sebeple herkes maske takmalıdır. Ancak maska takmak, virüsün bulaşma olasılığını sıfıra indirmez. Bundan dolayı, sosyal mesafeye dikkat edin, kalabalık ortamlardan uzak durun ve diğer korunma yöntemlerini de mutlaka uygulayın.
Covid-19 Yalnızca Yaşlı ve Hasta Kişiler İçin Mi Tehlikeli?
Yaşlı, kronik hastalığı bulunan, bağışıklık sistemi zayıf veya sigara içen kişiler için koronavirüs daha büyük riskler taşıyor. Bununla birlikte, bu virüsün, genç ve sağlıklı kişilerde de şiddetli bir hastalık sürecine, kalıcı hasarlara ve hatta ölüme yol açması mümkündür. Dahası, siz hastalığı hafif atlatsanız bile, hastalığın çok sayıda kişiye bulaşmasına yol açabilirsiniz. Bu sebeplerden dolayı, herkes bu hastalığı ciddiye almalıdır.
Bana Koronavirüs Bulaştığını Nereden Anlarım?
Koronavirüs enfeksiyonunun belirtileri hızla ortaya çıkmaz. Belirtilerin ortaya çıkması birkaç günden 2 haftaya kadar zaman alabilir. Bu sebeple, sevdiklerinizi ve toplumu korumak için her zaman hastaymışsınız gibi düşünerek hareket edin. Bununla birlikte, virüsün size bulaştığını gösterebilecek en yaygın belirtiler, öksürük, nefes darlığı ve yüksek ateştir.
