1800’lü yıllarda icat edilen fotoğraf makinesi, insanın kendisini ve yaşadığı dünyayı anlatmak için kullandığı yeni bir tekniktir. Bu yeni teknikte makineler vasıtasıyla görüntüler oluşturulur. Fotoğraf makinesi 1800’lerden bu yana gelişimini sürdüren bir cihazdır ve ışık olmadan çalışamaz. Işık, fotoğrafçılığın temel konularından biridir ve doğru kullanımı önemlidir. Fotoğraf makinesinde ışığı ayarlayan sistemlerden biri de diyaframdır.
Fotoğraf makinelerinde yer alan diyaframın göz bebeğinin görevine benzer bir vazifesi vardır. Diyafram ışığın miktarını kontrol eden bir sistemdir. Objektifte yer alan diyafram açılıp kapanabilen dairesel yaprakları sayesinde, belirleyeceğiniz değerlere göre makineye ışık girişine izin verir.
Pozlamayı gerçekleştirmek için diyaframın objektife gelen ışığı kontrol etmesine ihtiyaç vardır. Işığa duyarlı yüzey üzerine istenilen miktarda ışık düşmesi diyafram yoluyla gerçekleşir. Işığa duyarlı yüzey bir film olabileceği gibi görüntü algılayıcısı da olabilir.
Diyafram Değeri Nasıl İfade Edilir?
Diyafram değerleri birbirinin katı olan sayılarla ifade edilir ve f değeriyle belirtilir. f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16, f/22, f/32, f/64… şeklinde derecelendirilir. Diyafram değerini gösteren rakam f/1.4 ise dairesel yapraklar arasındaki açıklık en geniş halindedir ve ışık fazladır. Diyaframın belirtildiği f değeri yükseldikçe merceğe düşen ışık daha az olacaktır. Diyafram değerleri makineden makineye farklılık gösterebilmektedir. Diyafram değerini f/22 gibi bir değere getirdiğinizde dairesel yapraklar arasındaki açıklık daralmıştır ve makineye az miktarda ışık giriyor demektir.
Diyafram Değeri Nasıl Değiştirilir?
Diyafram ayarını objektif üzerindeki bilezikten yapabilirsiniz. Diyafram numaraları bilezik üzerine yerleştirilmiştir ve ayarlamak için bileziği çevirmek yeterlidir.
DSLR makinelerde manuel modu kullanmayı tercih ediyorsanız diyafram da dahil olmak üzere tüm ayarları kendiniz yapabilirsiniz. Diyafram öncelikli mod olan AV modunda ise siz sadece diyaframa uygun bir değer verirsiniz makine geri kalan ayarları kendisi yapar.
Tüm bu işlemleri makinenizin üzerindeki tuşlar yardımıyla yapabilirsiniz. Bunun için pozlama modunu kullanmalısınız.
Sığ alan derinliği elde etmek istiyorsanız diyafram değerini büyük tutmalısınız. Fotoğrafını çektiğiniz objenin arka planını görmek istemiyorsanız sığ alan derinliğine ihtiyaç duyarsınız bu yüzden de diyafram 1.8 gibi bir değerde olmalıdır. Sığ alan derinliği fotoğrafta estetik bir etki yaratır. Açık diyafram sayesinde konuyu içinde bulunduğu ortamdan ayırabilirsiniz.
Geniş bir netleme alanına sahip olmak isterseniz diyafram değeriniz de büyük olmalıdır. Bunun için f/11 gibi bir değer kullanabilirsiniz.
Portre çekimi yapacaksanız, açık diyaframı tercih edebilirsiniz. Böylelikle modeliniz sahneden ayrılıp öne çıkacaktır. Böyle bir çekim için f/1.4 , f/2 gibi makinenize göre değişiklik gösterebilecek değerleri seçebilirsiniz. Böyle bir tercihte etraftaki her şey odak dışında bırakılarak özne ön plana çıkacaktır.
Makro adı verilen yakın plan çekimlerinde açık diyaframı tercih etmek gerekecektir. Bu durumda öznenin dışındaki detaylar görünmeyecektir. Renkler dağılım gösterecek ve özneniz öne çıkacaktır.
Manzara fotoğraflarında her yer net görülmek istendiğinden kısık diyafram kullanmanız gerekecektir. Bunun için tercih edebileceğiniz değerler f/11 ve benzeri değerlerdir. Alan derinliği diyaframın kısılmasına bağlı olarak artacaktır böylece manzaraya dahil olan tüm ögeler fotoğrafta yer alabilecektir.
Ortamda bulunan ışığın az olması durumunda makinenizde bulunan diyaframı açmanız gerekecektir. Böylelikle makineye daha fazla ışık alabilirsiniz.
Bulunduğunuz ortamın ışık koşulları fazla olduğunda ise makinenizin diyaframını diğer değerlerle orantılı olarak kısabilirsiniz.
Hareketli bir objenin hareketini yakalamak istediğinizde yüksek perde hızına gereksinim duyarsınız bu durumda geniş diyafram açıklığı kullanmanız gerekecektir. Perde hızını yükseltmek de makineye giren ışığın oranını azaltacağından diyafram sistemi aracılığı ile ışık miktarını dengeleyebilirsiniz
